-Thưa chị! Đề nghị chị cho biết mục tiêu và những kết quả mà ENV đạt được trong công tác bảo vệ động vật hoang dã ở Việt Nam nói chung và Quảng Trị nói riêng từ khi thành lập đến nay?
 |
-Được thành lập vào năm 2000, ENV là một trong những tổ chức đầu tiên tại Việt Nam chuyên sâu về lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Với mục tiêu bảo tồn sự đa dạng sinh học của Việt Nam thông qua việc ngăn chặn hành vi săn bắt, buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã, ENV tập trung vào ba lĩnh vực trọng tâm mang tính chiến lược bao gồm: Giảm thiểu nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm từ động vật hoang dã thông qua các chiến dịch dài hạn nhằm thay đổi thái độ và hành vi của cộng đồng. Tăng cường thực thi pháp luật thông qua việc hỗ trợ trực tiếp các cơ quan chức năng và khuyến khích sự tham gia tích cực của cộng đồng cùng chung tay ngăn chặn nạn buôn bán động vật hoang dã trái phép. Phối hợp chặt chẽ với các nhà hoạch định chính sách để tăng cường thể chế, khắc phục lỗ hổng pháp luật, phát triển các chính sách hiệu quả và thúc đẩy quá trình ra quyết định có liên quan tới vấn đề bảo vệ động vật hoang dã.
Từ năm 2007, ENV thành lập chương trình “Giáo dục môi trường lưu động” nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ thiên nhiên, môi trường và các loài động vật hoang dã cho sinh viên tại các trường cao đẳng, đại học trên cả nước. ENV có mạng lưới tình nguyện viên bảo vệ động vật hoang dã lên đến 6.000 thành viên, trải dài 59 tỉnh thành và 17 câu lạc bộ thành viên ENV trên cả nước, trong đó có câu lạc bộ ENV tại Quảng Trị. Hoạt động trong mạng lưới tình nguyện viên và câu lạc bộ thành viên sẽ được trang bị những kiến thức về việc bảo tồn động vật hoang dã, các kỹ năng truyền thông, lãnh đạo, khảo sát và cơ hội tham gia các hoạt động có ý nghĩa. Từ năm 2005 đến nay, ENV đã ghi nhận hơn 10.000 vụ việc vi phạm liên quan đến động vật hoang dã từ cộng đồng, giải cứu hàng trăm cá thể động vật hoang dã thoát khỏi cái chết hoặc cảnh giam cầm để trả chúng về với tự nhiên, trong đó có 179 vụ việc được ghi nhận tại Quảng Trị. Gần đây nhất, vào tháng 8/2016, ENV phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Vĩnh Linh tịch thu 1 cá thể khỉ vàng bị nuôi nhốt tại một hộ gia đình ở thị trấn Hồ Xá và tái thả thành công cá thể đó về khu vực rừng Gio Linh. Bên cạnh hoạt động khảo sát, ENV tăng cường thực thi pháp luật, tổ chức hàng ngàn cuộc triển lãm bảo vệ động vật hoang dã tại các thành phố lớn nhằm kêu gọi sự ủng hộ của cộng đồng trong việc không tiêu thụ động vật hoang dã và thông báo các vi phạm về động vật hoang dã.
-Chị đánh giá như thế nào về việc tham gia bảo vệ động vật hoang dã ở Quảng Trị và những kết quả của Câu lạc bộ tình nguyện viên ENV Quảng Trị đạt được trong thời gian qua?
-Quảng Trị có hơn 200.000 ha đất lâm nghiệp có rừng, là nơi cư trú của khoảng 1.052 loài thực vật và 324 loài động vật rừng, trong đó có khoảng 67 loài thú, 193 loài chim và 64 loài lưỡng cư bò sát. Với sự đa dạng phong phú về hệ sinh thái tự nhiên như trên, tỉnh Quảng Trị có nhiều chủ trương tích cực trong công tác bảo tồn thiên nhiên, đặc biệt là nỗ lực trong ngăn chặn nạn săn bắt, buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã. Ngày 25/3/2016, UBND tỉnh Quảng Trị đã gửi công văn đến các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương về việc tăng cường công tác bảo vệ động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh theo đề nghị của ENV. Công văn nhấn mạnh tầm quan trọng của động vật hoang dã đối với hệ sinh thái và môi trường sống của con người, đồng thời đề nghị các sở, ban, ngành và các đơn vị trên địa bàn tỉnh tăng cường quản lý, ngăn chặn triệt để mọi vi phạm liên quan đến động vật hoang dã.
 |
|
Sinh viên Quảng Trị tham gia tọa đàm bảo vệ động vật hoang dã do ENV phối hợp với Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Trị tổ chức - Ảnh: K.K.S
|
Chung tay cùng chính quyền Quảng Trị, từ năm 2011, ENV chú trọng tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân Quảng Trị trong công cuộc bảo tồn sự đa dạng sinh học và truyền cảm hứng cho rất nhiều bạn trẻ đang học tập và làm việc tại Quảng Trị. Tháng 5/2011, Câu lạc bộ tình nguyện viên ENV Quảng Trị chính thức được thành lập với mục tiêu ban đầu ngăn chặn các mối đe dọa với động vật hoang dã thông qua việc thông báo các vi phạm về động vật hoang dã và hỗ trợ ENV trong việc khảo sát các cơ sở vi phạm. Không chỉ dừng lại ở đó, từ tháng 3/2014, Câu lạc bộ tình nguyện viên ENV Quảng Trị còn tổ chức triển lãm bảo vệ động vật hoang dã tại các địa điểm công cộng trên địa bàn tỉnh. Trong triển lãm, các bạn tình nguyện viên kêu gọi sự ủng hộ của cộng đồng trong việc không tiêu thụ động vật hoang dã và các sản phẩm từ động vật hoang dã, đồng thời thông báo các vi phạm tới cơ quan chức năng hoặc đường dây nóng miễn phí 1800 1522. Tính đến thời điểm hiện tại, Câu lạc bộ đã tổ chức 12 cuộc triển lãm bảo vệ động vật hoang dã, kêu gọi hơn 2.500 người dân Quảng Trị ký cam kết không tiêu thụ động vật hoang dã, khảo sát gần 200 cơ sở vi phạm trong địa bàn toàn tỉnh.
Với đức tính cần cù, chịu khó của người miền Trung, các bạn trẻ Quảng Trị đã làm rất tốt vai trò “điệp viên”, “tuyên truyền viên” rừng xanh, đây là công việc đòi hỏi sự kiên trì của người thực hiện. Ngoài ra, để trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết cho các bạn tình nguyện viên hoạt động hiệu quả, ENV tổ chức chương trình tuyển mộ, tập huấn hàng năm tại Quảng Trị. Vào ngày 23/11/2016, gần 300 bạn sinh viên của Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Trị, Phân hiệu Đại học Huế tại Quảng Trị đã sôi nổi tham gia buổi tập huấn bảo vệ động vật hoang dã. Ngay trong buổi tập huấn đó, 9 cơ sở vi phạm đã được khảo sát, trong đó có một cá thể khỉ đang bị nuôi nhốt được tình nguyện viên ENV phát hiện. Không chỉ dừng lại ở đó, các bạn tình nguyện viên đã kêu gọi 202 người dân tại Quảng Trị cũng như khách du lịch đồng ý ký cam kết không tiêu thụ động vật hoang dã trong triển lãm vào ngày 24/11/2016 tại chợ Đông Hà.
Mặc dù gặp khá nhiều khó khăn như nguồn tình nguyện viên chưa phong phú khi số lượng các trường đại học, cao đẳng của tỉnh không nhiều; địa bàn vi phạm khá rộng, nhiều vi phạm ở xa trung tâm gây khó khăn cho hoạt động khảo sát nhưng cùng với sự quan tâm, ủng hộ của chính quyền địa phương và sự hỗ trợ kịp thời của ENV, tôi tin rằng Câu lạc bộ tình nguyện viên ENV Quảng Trị sẽ luôn vững mạnh, phát triển, tổ chức nhiều hơn nữa các hoạt động có ý nghĩa đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Quảng Trị nói riêng và Việt Nam nói chung.
-Vậy kế hoạch triển khai công tác bảo vệ động vật hoang dã ở Việt Nam trong thời gian tới của ENV là gì, thưa chị ?
-Sau gần 10 năm xây dựng và phát triển ba chiến lược nhằm ngăn chặn nạn săn bắt, buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã, ENV nhận thấy đó là con đường hiệu quả để ENV đạt được mục tiêu bảo vệ sự đa dạng sinh học của Việt Nam. Vì thế, trong thời gian tới, ENV vẫn chú trọng duy trì và phát triển hơn nữa các chiến lược này như sau: Giảm thiểu nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm từ động vật hoang dã thông qua các chiến dịch dài hạn nhằm thay đổi thái độ và hành vi của cộng đồng. Mở rộng hơn nữa tầm ảnh hưởng của ENV tới các địa phương trên toàn quốc bằng cách tích cực tổ chức các chương trình truyền thông tại địa phương và mở rộng mạng lưới câu lạc bộ tình nguyện viên ENV tại nhiều thành phố. Tăng cường thực thi pháp luật thông qua việc hỗ trợ trực tiếp các cơ quan chức năng và khuyến khích sự tham gia tích cực của cộng đồng bằng việc thông báo các vi phạm về động vật hoang dã qua đường dây nóng miễn phí 1800 1522. Phối hợp chặt chẽ với các nhà hoạch định chính sách để tăng cường thể chế, khắc phục lỗ hổng pháp luật, phát triển các chính sách hiệu quả và thúc đẩy quá trình ra quyết định có liên quan tới vấn đề bảo vệ động vật hoang dã. Ngoài ra, đầu tháng 11/2016, ENV công bố 10 hành động cần cấp bách triển khai nhằm chấm dứt tình trạng buôn bán trái phép động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm tại Việt Nam gồm: Điều tra và xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu các đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép; đưa ra các biện pháp răn đe hiệu quả; nghiêm cấm buôn bán sừng tê giác dưới mọi hình thức; tiêu hủy tất cả kho ngà voi và sừng tê giác thu giữ được; đóng cửa các cơ sở nuôi hổ và chấm dứt mọi hoạt động cho hổ sinh sản không kiểm soát; chấm dứt tình trạng nuôi nhốt gấu tại Việt Nam; tạm dừng việc cấp giấy phép gây nuôi thương mại động vật hoang dã trên toàn quốc; gắn trách nhiệm của chính quyền địa phương với việc kiểm soát và chấm dứt tình trạng tiêu thụ động vật hoang dã trái phép trên địa bàn; ngăn chặn tội phạm trên internet; tăng cường tiếng nói của các cơ quan Nhà nước trong nỗ lực bảo vệ động vật hoang dã.
-Xin cảm ơn chị!
KÔ KĂN SƯƠNG (thực hiện)