Cuộc sống văn học trong Trầm hương của gió
[ Ngày đăng: 23/06/2011 8:23:37 SA, lượt xem: 3370 ]

Cuộc sống văn học
trong Trầm hương của gió

(Trầm hương của gió, thơ Võ Văn Luyến, nxb Thuận Hóa, 2003)


Một cách tự nhiên, việc thụ cảm Trầm Hương của gió làm người đọc liên hệ mật thiết với những cảm xúc và trí tưởng tượng chân tình có được sắc màu lãng mạn từ cuộc sống đã được Võ Văn Luyến chọn lựa trong những khoảnh khắc thi vị của nó. Với tập thơ này, cơ sở tồn tại và những tình cảm của con người là cội nguồn sáng tác trong cảm quan nghệ thuật tinh tế của tác giả đã trở thành cuộc sống văn học khá đặc sắc.

 

Trung tâm của những sức hút và sức đẩy về mặt cảm hứng nghệ thuật của Võ Văn Luyến trong hầu hết thời gian sáng tạo Trầm Hương của gió được xác định bằng chính những bài thơ về những con người và tâm trạng của họ trong đời sống. Cuộc sóng văn học trong Trầm hương của gió được hình thành từ đây và trở nên độc đáo bởi Võ Văn Luyến đã xác lập biên độ của cuộc sống đó là những gì ở hiện thực nhân sinh đã gợi cho anh sự chiêm nghiệm về cuộc sống của con người trong đời sống trần thế và tâm hồn. Bởi vậy, làm nên vần nên điệu và hình ảnh thơ trong Trầm hương của gió là những câu chuyện có niềm vui, nỗi buồn, suy tư và ước vọng của những người mà Võ Văn Luyến đã gặp hay chính bản thân anh đã trải qua. Đó là lời ru đọng giữa đêm khuya/trăng thì mờ tỏ như chia nỗi niềm của một người mẹ ở Ái Tử hát ru con, là cảm xúc rạo rực của một người rất yêu Hà Nội khi đi dạo dưới hàng cây sấu /nghe con chim lồng ngực hót vang trời, là tâm tưởng hối tiếc một thời rạn vỡ/ tình đây người đã xa mù trong một ngày ngẩn ngơ anh về thả gió/trầm hương ký ức ngút trời và những con chữ tình yêu tôi vớt được/mãi còn trên mặt nước, là người theo sự thôi thúc của ảo ảnh về nơi bắt đầu hồn nhiên: hồn nhiên tiếng khóc/hồn nhiên nụ cười/hồn nhiên vạt tóc không cần làm dáng/cơn mưa đêm qua rũ hết bụi trần, là câu thơ gầy guộc mỏng manh của người ngày đi dạy, đêm trang giáo án: chong thức với nghĩa đời quá lớn/vẫn biết cơn đau con không tròn giấc/thiếu nồm nam ba làm gió ru hời, là bước hành đạo của người về ngồi trên đỉnh núi/thu trí huệ trăm nơi.

 

Cuộc sống văn học trong Trầm hương của gió có sự lóe sáng của những tia nhìn của Võ Văn Luyến hướng vào thiên nhiên, ca dao và tâm sự của con người khi anh xây dựng bản chất thẫm mỹ cho thơ. Bài thơ thứ nhất của Trầm hương của gió là tiếng lòng vọng phu. Lời ru con à ơ của người phụ nữ sống cái cảnh ai ăn ở bạc cho hồn ai đau vẫn mang cái thương còn mặn, cái chờ còn mong cho thấy không gian, thời gian và hình tượng thơ trong Trầm hương của gió biểu hiện sự thâm nhập của Võ Văn Luyến vào chiều sâu thế giới bên trong con người.. Từ đó, trong cuộc sống văn học đang mở ra trước sự cảm thụ của người đọc có những tình cảm và khát vọng của con người. . Cuộc sống trong văn học nhờ đó mà có một sự vững chãi cho những câu thơ: Niềm đau chín trái còn lưa/bao giờ cho đến bây giờ riêng mang (Lời xưa); nhiều khi, có nhiều khi đổi gió/ Chẳng đâu hơn ngọn gió quê nhà/ Xin em giữ ngày xưa tôi dại ngộ/ Con đường về đất sẽ nở thành hoa (Không đề ở biển), nước vẫn chảy bèo vẫn trôi nhưng hình hài trái tim ở lại/đập nhịp rộn ràng (Đi bên dòng sông tình sử), dù sao anh vẫn giữ lửa trái tim/ngày mai, ngày kia em hồi quang tia nắng (Độc thoại)…Những thực tế như thế trong Trầm hương của gió cho thấy những gì có giá trị đối với con người đều nằm trong quỹ đạo chú ý của Võ Văn Luyến và có sức vang vọng giữa tâm hồn lẫn trang thơ của anh. Tinh thần chính của cuộc sống văn học mà Trầm hương của gió có được là cảm tình và yêu thương đối với mỗi con người, những câu chuyện tạo ra nỗi xốn xang, xao xuyến và cả trăn trở, ước mong, khao khát tinh thần tràn ngập tâm hồn. Cuộc sống văn học ấy với những nhân vật trữ tình có nhiều tâm trạng và hình ảnh thơ khác nhau mang đậm dấu ấn cảm thụ của cá nhân Võ Văn Luyến đối với hiện thực. Trong cuộc sống ấy, có những chi tiết hòa hợp mật thiết tâm hồn Võ Văn Luyến mà có thể nhận ra nơi cái cách anh phát hiện tâm sự của một người lỗi hẹn cùng xuân hoặc những người ngày ngày ra sông, tâm cảm đầy vơi của đôi tình nhân, nỗi buồn trong câu nam ai quyện tiếng đàn bầu trên mênh mông sông nước, niềm khắc khoải của người phụ nữ chung thủy, suy tưởng của một tu sĩ hướng đạo vào đời sống trần thế…Rõ ràng, trong những mối liên hệ của Võ Văn Luyến với đời sống tinh thần của con người đã đáp ứng nhu cầu thẫm mỹ của anh, làm lóe lên ánh sáng sáng tạo và sự bùng cháy nghệ thuật bên trong cách thụ cảm cuộc đời. Trên cở đó, từ cuộc sống văn học trong Trầm hương của gió vang lên những câu thơ có sức cuốn hút của sự tinh tế như: Nhớ hôm qua nụ cười còn biết tím/Cho nhau nghe dịu ngọt trái mơ hồng (Đầy vơi); vườn rộng roang chẳng nơi nào có cỏ/hoa mộc thơm dìu dịu tỏa làn riêng (Lỗi hẹn cùng xuân); xa xôi đén khát từng giọng nói/dễ đành lòng im lặng gửi vào cây (Tình yêu Hà Nội)…Trầm hương của gió với những câu thơ như thế bộc lộ việc nhận thức hiện thực về mặt thẫm mỹ của Võ Văn Luyến đã có cuộc sống văn học được cắt nghĩa bằng sự gia nhập hữu cơ giữa những tình cảnh đời thường với triết học và mỹ học. Cho nên, một số việc diễn ra trong thực tế đời sống hoặc ở nơi sâu thẳm của tâm lý xã hội và cá nhân vào những thời điểm được Võ Văn Luyến phát hiện đã tạo ra những khơi gợi, những hình tượng, những khung cảnh của thơ. Đây là đặc điểm sáng tạo cho phép cuộc sống văn học trong Trầm hương của gió có lúc đã đạt tới tính nhiều nghĩa trong những hình tượng thơ.

Đích đến của Trầm hương của gió tựu trung cũng chính là hướng lòng tin của người đọc vào những khả năng tinh thần, đạo đức của con người trong đời sống. Với mức độ nhất định, cuộc sống văn học trong Trầm hương của gió giúp người đọc hiểu và cảm thấy phần nào khả năng con người nâng niu trong mình những suy tưởng và sức amnhj tinh thần, niềm tin đạo đức trên những bước đường đi tới nơi tràn đầy tình yêu thương và hương sắc của cuộc sống.


Bội Nhiên